W dniach 22 – 25.04.2008 r. w Poznaniu odbywały się, organizowane co dwa lata, Międzynarodowe Targi Poznańskie INSTALACJE 2008. Wielkopolska Okręgowa Izba Inżynierów Budownictwa wspólnie z Politechniką Poznańską oraz MTP zorganizowała dwie sesje szkoleniowe. Tradycją już się stało, że darmowe wejściówki na imprezy targowe (po zarejestrowaniu się) dla wszystkich chętnych skupionych w PIIB są dołączane do kolejnych wydań Inżyniera Budownictwa. Jest to możliwe dzięki bardzo ścisłej współpracy WOIIB z Międzynarodowymi Targami Poznańskimi, które tę współpracę określają mianem „strategicznej”.
Dynamiczny rozwój budownictwa i coraz bardziej zaostrzane normy UE wymuszają poszukiwania nowych rozwiązań technicznych związanych z właściwym wykorzystaniem energii podczas eksploatacji obiektów budowlanych.
Rangę tych zagadnień podkreślił Piotr Styczeń – Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury, otwierając 22 kwietnia sesję poświęconą Technice instalacyjnej w budynkach niskoenergetycznych. Przedstawiciele Politechniki Poznańskiej zaprezentowali naukowe rozwiązania proponowane w nowoczesnym budownictwie.
Rozpoczęcie sesji.
Od lewej: prof. dr hab. inż. Edward Szczechowiak, Piotr Styczeń – Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury, Jerzy Stroński – Przewodniczący WOIIB.
Pierwszy zabrał głos prof. dr hab. inż. Edward Szczechowiak z Politechniki Poznańskiej, który omówił „Wymagania w zakresie techniki instalacyjnej w budynkach niskoenergetycznych”. Zwracając uwagę na wymogi współczesności podkreślił:
- efektywniejsze gospodarowanie zasobami środowiska, w tym paliwami pierwotnymi,
- optymalny komfort cieplny i jakość powietrza (IAQ),
- wzrost efektywności w budownictwie (unikanie strat i optymalizacja zysków a nie nadmierne zużycie energii dla uzupełnienia strat,)
- synergię między jakością energetyczną i ekologiczną budynku a efektywnością jego technicznego wyposażenia.
Wskazał również na kierunki zmian wynikające z prawodawstwa europejskiego (Directive 2002/91/EC on the energy performance of buildings):
- Dyrektywa o charakterystyce energetycznej budynków:
- charakterystyka klimatu lokalnego,
- warunki klimatu wewnętrznego, jakość powietrza,
- położenie i orientacja budynku,
- charakterystyka budynku (przenikanie ciepła przez obudowę i szczelność powietrzna, podział wewnętrzny),
- pasywne systemy słoneczne i ochrona przed promieniowaniem,
- instalacje ogrzewcze i ciepłej wody, jakość izolacji,
- instalacje wentylacyjne i klimatyzacyjne, wentylacja naturalna,
- instalacje oświetleniowe.
- Szczególny nacisk w zapisach dyrektywy:
- aktywne systemy słoneczne i oparte zasoby energii odnawialnej,
- układy skojarzone różnych mocy,
- systemy ciepłowniczo-chłodnicze.
W trakcie prelekcji.
W środku – Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury – Piotr Styczeń.
Szczegółowo omówił rolę energooszczędności w budownictwie i zaprezentował podział budynków na:
- budynki energooszczędne (niskoenergetyczne),
- budynki pasywne,
- budynki zero energii dla ogrzewania
oraz rodzaje energii w ocenie budynków:
- zapotrzebowanie ciepła do ogrzewania (chłodzenia),
- zapotrzebowanie energii do ogrzewania (wraz ze stratami systemu dystrybucji),
- zapotrzebowanie energii końcowej (ciepło do ogrzewania, ciepłej wody, straty systemu dystrybucji, energia pomocnicza),
- zapotrzebowanie energii pierwotnej (energia końcowa + straty na wyprodukowanie energii, transport i pozyskanie).
Zasady bilansowania energii.
Źródło: E.Szczechowiak – INSTALACJE 2008. Technika instalacyjna w budynkach niskoenergetycznych. Poznań, 22.04.2008 r.
Prof. Edward Szczechowiak omówił również nowe rozwiązania budynków efektywnych energetycznie.
Źródło: E.Szczechowiak – INSTALACJE 2008. Technika instalacyjna w budynkach niskoenergetycznych. Poznań, 22.04.2008 r.
W podsumowaniu swojego wystąpienia, prezentując podejście zintegrowane do problematyki technik instalacyjnych w budynkach niskoenergetycznych, zwrócił szczególna uwagę na:
- stosowanie filozofii zrównoważonego rozwoju,
- projektowanie budynków spełniających przynajmniej standardy oszczędności energii (ochrona cieplna dla lata i zimy),
- energooszczędne techniki instalacyjne,
- określenie rzeczywistych strumieni powietrza i ich zmienności w czasie - zależnie od potrzeb,
- osuszanie i chłodzenie rozdzielone,
- nawilżanie tylko w przypadkach uzasadnionych,
- wybór systemów dostosowanych do funkcji użytkowej pomieszczeń,
- regulację i sterowanie wg kryteriów oszczędności energii i uzasadnionego zużycia,
- optymalne planowanie zaopatrzenia w ciepło, energię chłodniczą i elektryczną,
- analizę ekonomiczną w cyklu życia (koszty inwestycyjne, eksploatacyjne, likwidacji/przebudowy).
Kolejny referat na temat
„Rozwiązań układów grzewczych i wentylacyjnych w budynkach niskoenergetycznych” przedstawiła prof. dr hab. inż. Halina Koczyk z Politechniki Poznańskiej.
Prof. dr hab. inż. Halina Koczyk w trakcie prelekcji.
Omawiając układy wentylacyjne i grzewczo-wentylacyjne prof. Koczyk zaakcentowała konieczność właściwego doboru systemu grzewczego i wentylacyjnego, którego celem powinno być ograniczenie zużycia energii pierwotnej oraz maksymalne wykorzystanie źródeł odnawialnych, w oparciu o dobór właściwych nośników ciepła, czyli powietrza i wody (o możliwie niskiej temperaturze zasilania). Tak zbudowana instalacja powinna charakteryzować się:
- elastycznością,
- małą bezwładnością cieplną,
- ograniczeniem strat ciepła w instalacji grzewczej.
Projektowanie instalacji wentylacyjnej domu niskoenergetycznego powinno obejmować trzy etapy:
- ustalenie ilości powietrza wentylacyjnego,
- rozwiązanie koncepcji rozdziału powietrza (rozmieszczenie i dobór otworów nawiewnych i wywiewnych),
- dobór przekrojów kanałów wentylacyjnych, urządzeń przygotowania powietrza, (filtry, urządzenia do odzysku ciepła, wymienniki gruntowe, nagrzewnice itp.) oraz wentylatorów.
Strefa nawiewu w domu mieszkalnym obejmuje z reguły pokoje dzienne, salony, sypialnie, pokoje do pracy, strefa przepływu – przedpokoje, korytarze, klatki schodowe, natomiast strefa wyciągu - pomieszczenia wilgotne (łazienka, WC, kuchnia) i o znacznej emisji zanieczyszczeń (pokój osoby palącej). Wszystkie pomieszczenia obu stref: nawiewu i wywiewu powinny posiadać otwory wyrównawcze w przegrodach działowych umożliwiające przepływ powietrza ze strefy nawiewu do strefy wywiewu nawet przy zamkniętych drzwiach. Zapobiega to rozprzestrzenianiu się zapachów i zanieczyszczeń w budynkach.
Przekrój mieszkalnego domu pasywnego.
Źródło: H.Koczyk,- – INSTALACJE 2008. Rozwiązania układów grzewczych i wentylacyjnych w budynkach niskoenergetycznych, Poznań 22.04.2008 r.
Rozprowadzenie przewodów nawiewnych i wywiewnych powinno być starannie zaplanowane i stanowić prosty zwarty układ o małej liczbie załamań i małych stratach ciśnienia.
W przygotowaniu powietrza wentylacyjnego stosuje się wysokoefektywny odzysk ciepła z powietrza wentylacyjnego. W przypadku równych strumieni powietrza nawiewanego i wywiewanego i braku odzysku wilgoci sprawność temperaturowa odzysku ciepła określona jest wzorem:
Prof. dr hab. inż. Halina Koczyk stwierdziła, że najpopularniejszymi źródłami ciepła na cele c.w.u. domów niskoenergetycznych są:
- gazowe kotły kondensacyjne,
- pompy ciepła, w tym zwłaszcza urządzenia kompaktowe na cele ogrzewania, c.w.u i wentylacji,
- automatycznie zasilane kotły na paliwo odnawialne np. pelety.
Jednocześnie zauważyła, że wszystkie z tych źródeł mogą opcjonalnie współpracować z kolektorem słonecznym.
Według prelegentki, rozwiązaniami charakteryzującymi się najwyższym współczynnikiem efektywności ekologicznej są kolejno:
- gazowy kocioł kondensacyjny współpracujący z kolektorem słonecznym,
- gazowy kocioł kondensacyjny,
- gazowy kocioł niskotemperaturowy.
Prof. Koczyk stwierdziła, że dla obniżenia zużycia energii pierwotnej przez budynki niskoenergetyczne istotne jest wykorzystanie aktywnych termicznych systemów słonecznych z kolektorami słonecznymi oraz systemów fotowoltaicznych.
W następnej części sesji zaprezentowano:
- „Rozwiązania zintegrowane instalacji dla budownictwa indywidualnego” – mgr inż. Michał Szymański, Politechnika Poznańska,
- „Instalacje grzewcze w budynkach mieszkalnych po termorenowacji” – dr inż. Małgorzata Basińska, Politechnika Poznańska.
Uczestnicy warsztatów.
Wszystkie wystąpienia przedstawicieli Politechniki Poznańskiej spotkały się z bardzo dużym zainteresowaniem uczestników szkolenia. Poruszana problematyka i zaprezentowane sposoby rozwiązań w technice instalacyjnej w budynkach niskoenergetycznych spowodowały ożywioną dyskusję uczestników z prelegentami.
24 kwietnia odbyła się kolejna sesja, której tematami było:
- „Zarządzanie energią i obsługa techniczna obiektów w DALKII FM” – mgr inż. Krzysztof Skowroński.
- „Doświadczenia we wdrażaniu Facility Management” – mgr inż. Patryk Jóźwiak.
Opracowanie i zdjęcia:
Mirosław Praszkowski